Veiligheid / BIVV: Slaperigheid aan het stuur is probleem in België

Harde muziek opzetten, het raam open draaien of een cafeïnerijk energiedrankje drinken helpen niet. Een flinke dut is de enige remedie tegen slaperigheid. Volgens een studie van het BIVV zou 20 procent van de verkeersongevallen te wijten zijn aan indommelende bestuurders. Deze studie, uitgevoerd bij 2.500 Belgen, toont aan dat een op de twintig bestuurders slaperig achter het stuur zit. Een op de tweehonderd mensen zou zelfs moeite hebben om wakker te blijven aan het stuur. Volgens de Franse verkeersveiligheidsdienst wordt een derde van de dodelijke ongevallen veroorzaakt door slaperigheid achter het stuur.

Waarom?

Het BIVV verklaart dat de kans op slaperigheid toeneemt onder invloed van bepaald gedrag. Zo is het risico acht keer hoger wanneer je vier uur onafgebroken doorrijdt zonder echte pauze. Bij een nachtrust van minder dan vier uur vervijfvoudigt het risico. Andere factoren verdubbelen de kans op slaperigheid:

• onregelmatige werkuren;
• chronische slapeloosheid;
• een nachtrust van slechts vier tot acht uur;
• een onregelmatig slaap-waakpatroon in combinatie met regelmatige verplaatsingen van meer dan twee uur;
• het drinken van twee tot vier glazen alcohol voor men achter het stuur kruipt;
• bovenmatige vermoeidheid overdag;
• lange afstanden;
• een jonge bestuurder zijn en onlangs een ongeval of bijna-ongeval meegemaakt hebben;
• verplicht vroeg opstaan.
  
  

  Signalen

  Je kan het best voor het vertrek of tijdens de rit eens nagaan of er al tekens van vermoeidheid zijn, zoals een stijve nek, pijn in de rug of concentratiestoornissen. Neem een kleine pauze om te ontspannen indien dit het geval is. Slaperigheid uit zich door herhaaldelijk geeuwen, periodes van onoplettendheid, zin om voortdurend van houding te veranderen, zware oogleden en prikkelende ogen.
  
  

  Wat te doen?

  Rijden met het raam open, de airco op de koudste stand zetten, harde muziek opzetten of zingen zal de vermoeidheid slechts in beperkte mate bestrijden. Rijd je niet alleen, bied dan je plaats aan aan een van de passagiers die wel in staat is om te rijden en profiteer ervan om ondertussen even uit te rusten. Indien je wel alleen bent, is het broodnodig om een dutje te doen. Slaap echter niet langer dan 15 tot 20 minuten. Het is niet afgeraden om na dit slaapje een koffietje of een frisdrank te drinken.
  
  

  In bed

  Als de vermoeidheidssymptomen aanhouden en gepaard gaan met moeite om een constante snelheid aan te houden of om niet van je rijvak af te wijken, of als je merkt dat je niet meer op verkeersborden of -lichten reageert of ze zelfs niet meer begrijpt, dan moet je zo snel mogelijk stoppen. Soms is een hotelovernachting aangewezen vóór je de rit kan voortzetten. Rijden doe je met regelmatige pauzes, bij voorkeur om de twee uur. Opgelet: koffie en energiedranken geven slechts een vals oppeppend gevoel, terwijl lichaam en geest echt vermoeid blijven.
  
  

  Werk voor de overheid

  Het BIVV geeft ook aan dat de overheid actie moet ondernemen om dit probleem aan te pakken. Allereerst door de ribbelstroke te veralgemenen, die bedoeld zijn om de indommelende bestuurder wakker te maken. Maar ook door de rust- en parkeerplaatsen veiliger te maken zodat automobilisten gestimuleerd worden om er ongestoord te rusten. Daarnaast kan de overheid ook nog sensibiliseren. Deze aanpak zou ook andere voordelen kunnen opleveren op het gebied van volksgezondheid, door de nadruk te leggen op het belang van de slaap. Tot slot kunnen vermoeidheidsdetectoren, actieve spoorassistenten in de auto en automatische remsystemen de bestuurder helpen om tekens van vermoeidheid waar te nemen of de schade te beperken wanneer die zou indommelen achter het stuur.