Industrie en economie / €205 miljard - De oliesector maakte ongeziene winsten in 2022.

De zogenaamde ‘Big Oil’ deed gouden zaken aan de Russische invasie van Oekraïne en de energiecrisis die dat veroorzaakte. De zes grote westerse oliebedrijven – TotalEnergies, Shell, BP, Chevron, Exxon Mobil en Equinor – maakten in januari en februari één voor één bekend dat ze voor 2022 een recordwinst in de boeken schreven. Opgeteld gaat het om 219 miljard dollar, wat goed is voor ongeveer 205 miljard euro. Dat is meer dan het dubbele van de gecombineerde winsten van 2021, en ongezien in de geschiedenis van de sector.

Doordat Europa zich onafhankelijk wil maken van Russische olie- en gasleveranciers, ontstonden in de loop van 2022 pieken op de groothandelsmarkten. Tijdens de zomer ging de olieprijs weer boven de 100 dollar per vat, terwijl de tarieven voor aardgas door speculatie zelfs even het tienvoud aantikten van hun gebruikelijke prijs. De consument betaalde het gelag aan de brandstofpomp, met maximumprijzen voor benzine en diesel die voor het eerst in de Belgische geschiedenis over de drempel van 2 euro per liter gingen. Sinds eind vorig jaar is het ergste achter de rug, al blijven de prijzen met voorsprong de hoogste ooit.

In september vorig jaar al kondigde de Europese Commissie aan dat ze een zogenoemde ‘rugwindtaks’ van 33 percent wil hanteren om de reusachtige winsten van de oliesector, die massaal worden omgezet in dividenden voor de aandeelhouders, af te romen.

Inmiddels groeit de wereldwijde vraag naar olie weer verder, nu de Chinese overheid de coronamaatregelen versoepelt. Het maakt dat de olieproducenten, na enkele jaren van afbouw, weer extra gaan investeren in winning. Daarmee schroeven de grote oliebedrijven de eerder geformuleerde ambities rond klimaatacties terug. BP had bijvoorbeeld tegen 2030 een vermindering van 35 tot 40 percent voor ogen in zijn productie van fossiele brandstoffen, maar zwakte dat voornemen intussen af tot 20 à 30 percent.

In september vorig jaar al kondigde de Europese Commissie aan dat ze een zogenoemde ‘rugwindtaks’ van 33 percent wil hanteren om de reusachtige winsten van de oliesector, die massaal worden omgezet in dividenden voor de aandeelhouders, af te romen. De opbrengst van die nieuwe belasting wordt ingeschat op 25 miljard euro. De ngo Transport & Environment becijferde echter al dat dat minder is dan de taks- en accijnsverlaging die de verzamelde Europese landen vorig jaar hebben toegepast op de verkoop van fossiele brandstoffen, om de koopkracht van de burgers te beschermen. De kostprijs daarvan raamt ze op bijna 30 miljard euro.