Juridisch / Zijn landen met de strengste alcoholwetten ook het veiligst?

In Europa gaat de wetgeving rond de toegelaten hoeveelheid alcohol in het bloed van radicaal (0 g/l in het bloed) tot wat losser (0,8 g/l). Maar in de meeste landen is de limiet 0,5 g/l. Dat betekent dat een klein glas alcohol tijdens de maaltijd of op een terrasje geen kwaad kan als je daarna nog de weg op moet. De grens van 0,2 g/l, wat gelijk staat aan één enkel glas in de 2 uur voor je (weer) het stuur neemt, wordt doorgaans aangenomen als het punt vanaf wanneer mensen door een soort euforie risico’s gaan nemen. Al kan een lagere geremdheid soms de reflexen versnellen. Vanaf 0,5 g/l daarentegen verminderen de reflexen en de waakzaamheid en vergroot de reactietijd. Als een gemiddelde bestuurder vanaf 50 km/u tot stilstand remt in 14 meter, dan heeft diezelfde persoon daar met 0,5 g/l alcohol in het bloed 22 meter voor nodig, of zelfs 26 meter met 0,8 g/l. Bovendien treden tegelijk problemen op met het zicht (tunnelzicht, moeilijker herstel na verblinding, minder goed dieptezicht).

Verband?

Het kan op geen enkele manier worden ontkend dat rijden onder invloed gevaarlijk is en niet mag gebeuren. Maar maakt dit landen met een kleinere marge voor rijden en drinken ook veiliger? Volgens de officiële statistieken van de Europese Unie waren in 2017 de 5 landen met de laagste sterftegraad op de weg Zweden (0,2 g/l in het bloed toegelaten), het Verenigd Koninkrijk (0,8), Nederland (0,5), Denemarken (0,5) en Ierland (0,5). Onderaan het klassement bungelen Letland (0,5), Polen (0,2), Kroatië (0,5), Bulgarije (0,5) en Roemenië (0). Er is met andere woorden geen verband. Een tabel met de 28 EU-landen bevestigt dat niet de landen met de strengste normen ook de veiligste zijn. Er spelen natuurlijk nog andere factoren.

Hoe zit het dan?

Uiteraard is het niet zo dat een lage wettelijke limiet ook betekent dat elke bestuurder weinig drinkt. De tolerantie is een juridische marge. De hoeveelheid mensen die rijden met alcohol in hun systeem hangt volledig af van de pakkans (gevoel van straffeloosheid), de sociale normen, gewoontes (het traditionele glaasje met de collega’s op donderdagavond), de gehoorzaamheid aan de regels en de repressie (de ernst van de straffen), maar ook van het algemene gedrag van weggebruikers. Zo kan je ook geen opvallend verband vinden tussen de sterftegraad en de toegelaten maximumsnelheden (al scoren die landen het best die een doorgedreven indeling kennen van het soort wegen buiten de bebouwde kom, met lage beperkingen van 70/80 km/u en hoge beperkingen van 100 km/u). Qua verkeersveiligheid geldt dit ook op andere vlakken. Doelstellingen kunnen enkel worden gehaald als de grote meerderheid van de gebruikers de opgelegde regels begrijpt en volgt.