Wegwijs door alle rijhulpsystemen

Geschreven door Olivier Duquesne op 29-08-2023

De afgelopen jaren is het aantal rijhulpsystemen (ADAS) explosief toegenomen. Sommige zijn zelfs verplicht geworden in nieuwe auto’s, andere zijn nog opties. Welke moet je voor jezelf kiezen, en wat zijn hun voor- en nadelen?

Dankzij de elektronica kan een bestuurder worden geholpen bij het vermijden van ongevallen of het ondervangen van stuurfouten. Sinds de jaren 1990 zijn heel wat systemen opgedoken, maar vooral in het voorbije decennium is hun ontwikkeling en verspreiding enorm toegenomen. Overheden hebben verschillende van hen zelfs verplicht gemaakt. De constructeurs van hun kant installeren sowieso al heel wat van die systemen standaard. Ze doen dat enerzijds om te anticiperen op toekomstige verplichtingen en anderzijds om zo hoog mogelijk te scoren bij de crashtests van EuroNCAP, waarbij rekening wordt gehouden met de aanwezige rijhulpsystemen en of ze standaard zijn of niet. Bepaalde verzekeraars geven zelfs een korting op hun premie als een auto is uitgerust met een aantal rijhulpsystemen zoals een automatische noodrem of een spoorassistent.

ABS

ABS (antiblokkeersysteem voor de wielen onder het remmen) werd uitgevonden in 1978 en is in 2004 verplicht geworden voor alle nieuwe auto’s in Europa. Dat betekent dat vandaag zowat het hele wagenpark (80 procent) ermee is uitgerust. Het is een efficiënte vervanger van het ‘pompend remmen’ van weleer. Omdat de wielen niet blokkeren wanneer je zo hard mogelijk remt, behoud je de controle over waar de auto heen gaat en verminder je het gevaar dat je rechtdoor op een obstakel afglijdt.

Voordelen

Stuurvermogen behouden bij noodstop
Kortere remafstand op vochtig wegdek
Verminderd risico op slippen

Nadelen:

Trillingen in rempedaal kunnen verrassen
Remweg wordt iets langer op droog wegdek
Risico op snellere slijtage remblokjes

ESP

Het in 1995 uitgevonden ESP is gekoppeld aan het ABS. Deze elektronische stabiliteitscontrole is in november 2014 verplicht gemaakt voor alle nieuwe auto’s, maar was dat al voor alle auto’s die vanaf 2011 nieuw op de markt werden gelanceerd. Het ESP waakt over de stabiliteit van het voertuig en let erop dat de auto het gekozen traject getrouw volgt. In sommige auto’s kan het worden uitgeschakeld voor bij een sportieve rijstijl en, in de eerste generaties, om te kunnen vertrekken op een beijzeld wegdek.

Voordelen:

Corrigeert slippertjes
Vermijdt dat je van de weg afgaat
Verminderd risico op slippen door aquaplaning

Nadelen

Minder stuurkunst vereist
Bemoeilijkt soms wegrijden op ijs
Nog geen vervanger voor winterbanden

Bandendrukcontrole

Een bandendrukwaarschuwing wijst de bestuurder erop dat een (of meerdere) band(en) druk verliest. Het systeem is verplicht sinds november 2014. Het werk ofwel via de ESP/ABS-sensoren om zo de omwentelingssnelheid van de wielen te berekenen (marge van 20 procent), ofwel met veel preciezere druksensoren op de ventielen (marge van 5 procent). Als je je banden laat verwisselen, mag je niet vergeten om je bandendrukcontrole aan te passen (reset) zodat het de nieuwe banden kan ‘aanleren’.

Voordelen

Vermijdt dat je onbewust met een te lage bandenspanning rijdt
Detecteert een langzaam leeglopende band
Vermindert het risico op een klapband

Nadelen:

Prijs van een sensor
Bij sommige merken moet je bij de dealer langs voor een reset
Valse waarschuwingen

Automatische oproep van de nooddiensten

Het eCall is verplicht voor alle modellen die worden gehomologeerd na 31 maart 2018 en laat de auto vanzelf de nooddiensten verwittigen dankzij een geïntegreerde simkaart. Als de auto detecteert dat hij bij een ongeval betrokken is geraakt (bijvoorbeeld omdat de airbags openklappen), dan belt hij zelf een callcenter en stuurt hij zijn exacte gps-positie en bepaalde identificatiegegevens door. De operator kan meeluisteren met wat er in het interieur gebeurt en proberen contact te maken met de inzittenden terwijl de nooddiensten worden gewaarschuwd. eCall kan ook manueel worden ingeschakeld door de passagiers van het voertuig.

Voordelen:

Mogelijke tijdswinst bij noodgeval
Precieze positionering van het voertuig (zelfs in een ravijn)
Geïntegreerde simkaart

Nadelen:

Systeem kent het potentiële aantal slachtoffers niet
Privacyrisico’s bij hacking
Werkt enkel bij dekking gsm-netwerk

Noodremhulp

De noodremhulp maakt het mogelijk om te anticiperen op een botsing. Als de radars of camera’s van de auto een obstakel of voertuig opmerken dat stilstaat of zich traag beweegt, dan stuurt de auto een signaal (visueel of met een geluid) naar de bestuurder. Als die niet reageert, gaat de auto zelfstandig remmen. Als de bestuurder wel reageert, zal het systeem de remkracht opvoeren om te helpen om de remafstand in te korten.

Voordelen:

Ingekorte reactietijd
Kortere remweg
Efficiënt voor wie afgeleid is

Nadelen:

Detecteert niet alles, vooral bij slecht weer
Remt soms zonder reden
Gevaar op verminderde waakzaamheid bestuurder

Actieve (of dynamische) snelheidsregelaar

De actieve snelheidsregelaar werkt samen met de noodremhulp en past de rijsnelheid aan in functie van het overige verkeer, zonder een vooraf ingestelde snelheid te overschrijden, en behoudt daarbij een veilige afstand. Sommige systemen kunnen de auto zelfs volledig tot stilstand brengen en weer laten vertrekken wanneer de file weer begint te rijden.

Voordelen:

Ontlast de bestuurder in files
Helpt om de snelheidslimiet te respecteren
Houdt een voorgeprogrammeerde veiligheidsafstand aan

Nadelen:

Moeilijk te gebruiken buiten snelweg
Gevaarlijk om voeten ver van de pedalen te laten rusten
Standaard veiligheidsafstand soms onrealistisch

Spoorassistent

Een spoorassistent houdt de auto op zijn rijstrook. Met behulp van een camera detecteert het systeem de wegmarkering om de auto zo in het juiste baanvak te houden. Als de auto afwijkt, zal het systeem ofwel een waarschuwing geven (trillingen in het stuur of een biep), ofwel zelf het stuur corrigeren. Het systeem wordt vaak gecombineerd met een actieve snelheidsregelaar tot een semizelfstandige rijfunctie. Dit systeem is altijd uitschakelbaar.

Voordelen:

Gemakkelijk in- en uit te schakelen
Vermijdt dat je een witte lijn overschrijdt
Waarschuwing zinvol bij slaperigheid

Nadelen:

Systeem vergist zich soms (slechte markering)
Verwarrende rijervaring door regelmatig tegenwringen van stuur
Kan leiden tot te veel vertrouwen in de auto

Actieve koplampen en grootlichten

Automatische koplampen zijn algemeen goed geworden en ook bochtverlichting duikt steeds vaker op. Bovendien is het vandaag zelfs mogelijk dat ook de grootlichten vanzelf aan- en uitgaan. Deze overschakeling kan gebeuren met behulp van camera’s en lichtsensoren, of sommige systemen regelen de hele lichtbundel zelfs permanent bij.

Voordelen:

Niet nodig om je hand op de stuurstengel te houden voor de grootlichten
Optimaal gebruik van de koplampen (beter zicht)
Betere verlichting van de lage zijkant en van verkeersborden

Nadelen:

Werkt niet voor mistlampen
Niet altijd efficiënt wanneer straatverlichting zwak is
Kan andere weggebruikers verrassen

Achteruitrijcamera

De achteruitrijcamera is zonder twijfel de lievelingsoptie van stadsbewoners. In die mate zelfs dat ze het biepen van parkeersensoren tot iets ouderwets maken. Met deze camera kan je bij het manoeuvreren zien wat er achter de auto gebeurt. Toch moet je ook altijd kijken wat er zich verder nog rond de auto bevindt voor je begint te rijden.

Voordelen:

Vergemakkelijkt manoeuvres bij achteruitrijden
Helpt om een kind, dier of laag voorwerp op te merken
Ideaal om je in een kleine plaats te wringen

Nadelen:

Leercurve
Soms slechte beeldkwaliteit bij nacht of regenweer
Smal blikveld

360 graden-camera’s

Bepaalde modellen geven een panoramisch zich rond de auto door de beelden te versmelten van camera’s op de voorkant, de flanken en de achterkant van de auto, zodat je een vogelperspectief op de auto krijgt.

Voordelen:

Obstakels goed zichtbaar (trottoirs, andere voertuigen…)
Gemakkelijk perfect binnen te lijnen te parkeren
Niet langer nodig om je nek in bochten te wringen

Nadelen:

Soms slechte beeldkwaliteit bij nacht of regenweer
Panoramisch maar nog steeds beperkt zicht
Scherm soms te klein

Automatische parkeerassistent

Het is niet langer nodig om je in bochten te wringen en je stuur meerdere keren links en rechts te hoepelen: de automatische parkeerhulp laveert je auto zelfstandig in het parkeervak. De bestuurder moet soms nog de versnellingsbak en de snelheid regelen. Maar sommige modellen gaan nog verder en trekken hun plan wanneer de bestuurder al is uitgestapt (in bijvoorbeeld een smalle garage).

Voordelen:

Inparkeren zonder stress
Auto detecteert zelf of plaats groot genoeg is
Nuttig in de stad

Nadelen:

Detectie van parkeerplek soms wat te traag voor druk verkeer
Auto parkeert soms te ver van de borduur
In de praktijk zelden gebruikt

Detectie van dwarsverkeer bij achteruitrijden

Een camera of sensoren detecteren andere auto’s die dwars naderen wanneer je achteruitrijdt. Vooral nuttig om achterwaarts uit een parkeerplaats te rijden.

Voordelen:

Verminderd risico op botsingen op een parking
Zinvolle aanvulling op achteruitrijcamera

Nadelen:

Zou kunnen leiden tot nonchalant achteruitrijden
Risico op onnodige waarschuwingen

Dodehoekwaarschuwing

De dode hoek is een belangrijke oorzaak van ongevallen bij het inhalen of het invoegen op de snelweg. Om dit risico tegen te gaan, moet je over je schouder kijken. Of vertrouwen op je dodehoekwaarschuwing. In de buitenspiegels of daaromtrent verschijnt een verklikkerlichtje wanneer een ander voertuig zich links of rechts schuin achter je bevindt.

Voordelen:

Maakt onzichtbare gevaren in dode hoek zichtbaar
Signaal direct op buitenspiegel

Nadelen:

Ook actief wanneer geen richting wordt aangegeven
Waarschuwt soms te lang (vooral rechts)

Verkeersbordherkenning (ISA)

Met behulp van een camera en slimme software kan de auto bepaalde verkeersborden ‘lezen’. Zo herkennen sommige modellen een Stopbord of een inhaalverbod, maar de meeste systemen richten zich vooral op de snelheidsbeperkingen om de bestuurder daarvan op de hoogte te houden en hem of haar indien nodig te waarschuwen. Het gaat zelfs zo ver dat je de auto kan vragen om in jouw plaats te vertragen als de limiet omlaag gaat.

Voordelen:

Herinnert aan de geldende snelheidsbeperking
Vermijdt boetes door verstrooidheid

Nadelen:

Systeem vergist zich soms (leest verkeersbord voor een andere rijstrook)
Soms opdringerige waarschuwingen

Head-up display

Net zoals in een straaljager toont het head-up display allerlei nuttige informatie zoals de snelheid, de werking van de snelheidsregelaar, multimedia, bepaalde meldingen en de navigatie-instructies op de voorruit of op een klein glazen plaatje.

Voordelen: