Fleet & lichtevracht / Duurzame diesel: wat is HVO100 en wat zijn de voordelen?

HVO staat voor ‘Hydrotreated Vegetable Oil’. Het betreft een hernieuwbare brandstof voor dieselmotoren die volledig bestaat uit plantaardige oliën en vetten. HVO wordt ook wel 'blauwe diesel' genoemd, vanwege zijn schone verbranding en lage emissies. Dat maakt HVO tot een aantrekkelijk alternatief voor gewone diesel, aangezien het niet van petroleum wordt gemaakt.

HVO wordt overigens vaak gemengd met gewone fossiele diesel. Het getal in de naam achter de letters ‘HVO’ slaat op het percentage blauwe diesel dat in de mengeling zit: HVO100 is zuivere HVO, HVO50 is een mix in gelijke verhoudingen van HVO met gewone diesel.

Lagere milieu-impact

De grondstoffen voor HVO100 zijn vaak afkomstig van reststromen, wat bijdraagt tot een circulaire economie. Om HVO100 te maken worden plantaardige resten, zoals landbouwafval en afgedankt frituurvet, behandeld met waterstof. Dat proces, bekend als hydrotreating, onttrekt zuurstof uit de biomassa en resulteert in een mengsel van paraffine, koolwaterstoffen, water en CO₂. Daardoor heeft HVO100 een chemische samenstelling die sterk lijkt op die van fossiele diesel, maar met een veel lagere milieu-impact.

HVO100 is volledig hernieuwbaar en biologisch afbreekbaar. Het heeft ook een hoger cetaangetal (een referentiewaarde waarmee de neiging tot zelfontbranding wordt aangeduid), wat leidt tot een efficiëntere en schonere verbranding. Bovendien is HVO100 vrij van zwavel, zuurstof en aromatische verbindingen, wat resulteert in een schonere uitstoot.

Schandalig!

HVO100 biedt dus aanzienlijke milieuvoordelen, waaronder ook een vermindering van de CO₂-uitstoot met 50 á 90 procent in vergelijking met traditionele diesel. De brandstof voldoet ook aan strenge Europese duurzaamheidscriteria, wat betekent dat ze geen ontbossing of slecht bodemgebruik met zich meebrengt. Toch mogen we de ogen niet sluiten voor een schandaal rond deze brandstof dat recent aan het licht kwam.

Volgens Transport & Environment, de Europese overkoepelende organisatie van ngo’s die ijveren voor een duurzamer vervoer, zouden grote HVO-producenten als basis zuivere palmolie gebruikt hebben in plaats van de restfracties die ontstaan bij de productie van die palmolie. Een strengere controle door de EU dringt zich dus op. Het gros van de Europese HVO100 wordt trouwens geproduceerd in Finland, Nederland, Italië en Spanje.    

Duur én schaars

De toepassing van HVO100 in bedrijfsvoertuigen resulteert in een significante vermindering van hun schadelijke uitstoot, waaronder fijnstof, koolmonoxide, en stikstofoxiden. Bovendien raken de motorfilters minder snel vervuild bij het gebruik van HVO100, wat leidt tot lagere onderhoudskosten en een langere levensduur van motoronderdelen.

Dat maakt HVO100 niet alleen een milieuvriendelijke, maar op termijn misschien ook economisch interessante keuze. De literprijs van HVO100 ligt doorgaans wel 20 procent hoger dan die van reguliere diesel. Veelrijders zullen dus goed moeten rekenen of HVO100 die meerprijs waard is: een bestelwagen die 10 l/100 km verbruikt en 40.000 kilometer per jaar aflegt, zal jaarlijks al snel 1.000 euro extra aan brandstof vergen. Dat kan een belemmering vormen. 

Subsidies?

Op dit moment zijn er geen subsidies of belastingverminderingen voor HVO100 in België – geen wonder, als je bedenkt dat zelfs volledig elektrische bestelwagens anno 2025 nog altijd geen fiscale voordelen genieten in ons land, met uitzondering van enkele tientallen euro’s korting op de jaarlijkse verkeersbelasting. Door HVO100 te stimuleren zou de luchtkwaliteit nochtans kunnen verbeteren, al is het niet becijferd hoe groot de impact zou zijn.

Blijft dat HVO100 niet alleen duurder is, maar dat het ook moeilijk te vinden is in België. De tankstations die HVO100 verstrekken in ons land, doen dat meestal enkel voor vrachtwagens. Wil je met je bestelwagen blauwe diesel tanken, dan ben je aangewezen op enkele geselecteerde tankstations van Q8, Total Energies en Maes. Het aanbod blijft wel groeien.

Geschikt voor iedereen?

HVO100 kan in de meeste moderne dieselmotoren worden gebruikt zonder aanpassingen. Als de constructeur dan toch al iets moet wijzigen, dan gaat het om het injectiesysteem: dat moet iets meer brandstofvolume inspuiten omdat HVO100 een lagere dichtheid heeft dan standaarddiesel. Ford, Iveco, Mercedes-Benz, Renault, Stellantis (Citroën, Fiat, Opel, Peugeot) en Toyota bevestigen allemaal dat hun huidige dieselvoertuigen geschikt zijn om op zuivere HVO te draaien.

Hoe je dat kunt nagaan? Eenvoudig: kijk in de tankklep. Als je daarin de aanduiding ‘XTL’ vindt (wat staat voor ‘anything-to-liquid’, kortom: synthetische brandstoffen), dan mag je HVO100 tanken. Oudere voertuigen kunnen wél problemen ondervinden met HVO100. Controleer dus zeker de tankklep en het instructieboekje van je voertuig om je ervan te vergewissen dat je wel degelijk HVO100 mag tanken. In sommige gevallen verdient het aanbeveling om HVO te mengen met fossiele diesel.

HVO100 zorgt voor een schonere verbranding dan fossiele diesel en kan de CO₂-uitstoot tot wel 90 procent terugdringen. Het is duurder dan gewone diesel, maar kan je uiteindelijk wel geld doen besparen omdat je dieselmotor langer meegaat. De meeste recente bestelwagens kunnen probleemloos op HVO100 draaien, maar je moet dan natuurlijk wel een pomp vinden die het goedje verdeelt…