Diesel: 'superuitstoters' verpesten alles

Diesel zit niet meer in de beste papieren bij de autoriteiten. Voor langere afstanden en met een goed onderhouden motor kan een diesel echter gemakkelijk binnen de opgelegde normen blijven. Dat is in ieder geval de conclusie van een studie van UCLouvain en VUB, met François Boveroux en Francesco Contino, die verscheen in het tijdschrift Atmospheric Environment. Op de 757 gemeten auto's met euronorm Euro 5 en Euro 6, standaard uitgerust met een partikelfilter, voldeed 68% van de Euro 5a's, 85% van de Euro 5b's en 89% van de Euro 6'en aan de homologatienormen, waarbij tot 99% van de fijne deeltjes wordt gefilterd. Het bewijs dat de technologie werkt. Toch zit er een fout in het systeem: 15% van de geteste wagens zijn 'superuitstoters'. Die kleine groep op zich vernietigt alle inspanningen van de constructeurs om de emissies in te perken van motoren op diesel. De oorzaak hiervan is menselijk: slecht gebruik en zelfs het verwijderen van de filter!

Vervuiling, deactivering

Deze 'supervervuilers' zijn eerst en vooral auto's die geen filter meer hebben, door hem de desactiveren of door hem simpelweg te verwijderen. Dat is een vrijwillige keuze, vooral om de vervangingskosten niet te moeten betalen (met een gemiddelde prijs van 1500 tot 3000 euro). Het resultaat: een dergelijke auto stoot tot 10.000 keer meer uit dan een correct onderhouden auto met een actief reinigingssysteem en een efficiënte filtering. Een ander probleem is de verstopping van filters die regeneratie nodig hebben. Dit laatste blijkt echter onmogelijk als de motor nooit de juiste temperatuur bereikt. Dat is het geval bij dieselwagens die enkel voor korte, stedelijke trajecten worden gebruikt. Bovendien hebben de onderzoekers ook gemeten dat bij lage snelheid de uitstoot van deeltjes van 23 nanometer 5,6 keer hoger is voor Euro 5a's, 2,5 keer groter voor Euro 5b en 5,5 keer voor Euro 6 vergeleken met de gegevens uit het HBEFA (handbook emission factors for road transport), gepubliceerd door de Europese milieubeschermingsagentschappen.

Controle ontbreekt

Om problemen met de partikelfilters tegen te gaan, kijken de keuringscentra naar de opaciteit van het onderdeel. Maar een van de onderzoekers is erin geslaagd om een auto zonder roetfilter door de keuring te krijgen. Een situatie die zich de komende maanden niet meer zou mogen voordoen. In alle centra is nieuwe apparatuur gepland om de efficiëntie (en aanwezigheid) van een partikelfilter te controleren. De nieuwe test wordt verplicht vanaf 1 januari 2022. Op wetgevend vlak ligt er een Euro 7-norm op tafel bij de Europese instanties. Er is met name sprake van controle op de deeltjes tussel 23 en 10 nanometer. Technologisch gezien, kunnen de huidige en toekomstige systemen zonder probleem een dergelijk hoog niveau van fijnstofvangst behalen. Het onderzoeksteam wilde er ook aan herinneren dat een dieselwagen aan de milieunormen kan voldoen, en daarbij minder CO2 uitstoot, op voorwaarde dat hij correct gebruikt wordt. En de filter omzeilen is natuurlijk een slecht gebruik van dit type motor.

Van theorie naar realiteit

Deze studie benadrukt nog maar eens het contrast tussen de praktijk en de homologatie, net als de ongeschiktheid van een type motor voor bepaalde trajecten. In een ander dossier worden de plug-in hybrides (PHEV) met de vinger gewezen, waarbij ze logischerwijs hun ecologisch voordeel verliezen als de gebruiker ze niet regelmatig wil opladen. Dit geldt des te meer wanneer de motivatie voor de aankoop vooral fiscaal is, of het voertuig door de werkgever wordt opgelegd. Terugkerend naar de roetfilters, zijn de handelingen van eigenaars die hun roetfilter bewust desactiveren of niet vervangen om economische redenen typisch voor dure, obscure en verkeerd begrepen technologieën die niet noodzakelijk worden gecontroleerd. Het werk van het onderzoeksteam van de UCL-VUB benadrukt ook de nadelen van een slechte motorkeuze voor het gebruik, met een impact op de onderhouds- en herstellingskosten, maar vooral op de omgevingslucht.