Rijbewijs: de regels in Vlaanderen

Door de regionalisering van de rijexamens ontstaan er verschillen tussen de Gewesten in de procedures om een rijbewijs-B (auto) te behalen.

• Theoretisch examen
• Risicoperceptietest
• Leren rijden
• Praktisch examen
• Rijbewijs
• In Brussel
• In Wallonië

Opmerking: het is niet verboden om je theorie-examen af te leggen in een Gewest (bijvoorbeeld Brussel) en je praktisch examen in een ander (bijvoorbeeld in Vlaanderen).

Opgelet: in maart 2020 heeft de Raad van State bepaalde aspecten van de Vlaamse hervorming van de rijopleiding vernietigd.

Theoretisch examen

De minimumleeftijd om je theorie-examen te mogen afleggen is 17 jaar. Het examen kost 15 euro en bestaat uit 50 vragen. De opleiding kan gebeuren via zelfstudie of met theorielessen in de rijschool. In Vlaanderen worden bovendien theorielessen aangeboden op school, waar je dan ook meteen je examen kan afleggen. Een geslaagde proef is 3 jaar geldig. Maar als je 2 keer faalt voor het theoretische gedeelte, ben je verplicht om minstens 12 uur theorieles te gaan volgen bij een erkende rijschool. De prijs daarvan wordt in officiële barema’s vastgelegd.

Om te slagen moet je minimum 41 punten op 50 halen. Een fout kost 1 punt, maar een zware fout kost 5 punten. Je mag dus geen twee zware fouten maken. Een zware fout is een inbreuk van de 3de of 4de graad evenals elke overschrijding van de toegelaten snelheid.

Het voorlopig rijbewijs met begeleider (geldig voor 36 maand vanaf de datum dat je geslaagd bent voor het theoretisch examen) kan je vanaf 17 jaar verkrijgen bij je gemeente.

• Lijst met examencentra (externe link)

Belangrijk: Het is verboden om een rijexamen af te leggen als je fysieke of mentale gezondheidstoestand niet te combineren valt met het besturen van een auto. Om een voorlopig rijbewijs te behalen, moet je verplicht een verklaring op erewoord ondertekenen. Die maakt je verantwoordelijk en kan tot sancties leiden (boetes of gevangenisstraffen) indien fraude wordt vastgesteld. Wie een handicap heeft of een gezondheidsprobleem dat het rijden kan beïnvloeden moet contact opnemen met een arts of met het CARA. Klik hier voor alle informatie over de medische normen.

Risicoperceptietest

In Vlaanderen moet de kandidaat-bestuurder eerst slagen voor een risicoperceptietest (15 euro) voor hij of zij een voorlopig rijbewijs kan bekomen of de praktische rijproef kan afleggen. De GOCA-Risk Perception Test moet nagaan of de kandidaat de juiste competenties heeft om potentiële gevaren te herkennen. Hij of zij moet vijf korte filmpjes bekijken (na twee testfilms) en antwoorden op vragen over die filmpjes. Om de weg op te mogen is een minimumscore van 6/10 nodig. Hieronder vind je twee perceptietestfilmpjes zoals die tijdens de proef worden getoond.

Opleiding via de rijschool en zelfstudie

• Via de rijschool
• Zelfstudie

Als je minimaal 20 uur praktische rijlessen volgt bij een erkende autorijschool (reken op een budget van € 1.000 tot 1.500), dan kun je al op 17-jarige leeftijd je rijopleiding aanvatten. Vanaf je 18 jaar kun je dan je voorlopige rijbewijs zonder begeleider krijgen (18 maanden geldig). Je kunt in dat geval alleen of met maximum twee passagiers in de auto rijden, op voorwaarde dat die voldoen aan de voorwaarden om begeleider te zijn. 

Als je voor zelfstudie kiest, dan is het voorlopige rijbewijs met begeleider (maximum 2 begeleiders) 36 maand geldig. Je kan het behalen vanaf 17 jaar. Je mag dan alleen met begeleider rijden (die al minstens 8 jaar een rijbewijs heeft), zonder andere passagiers in de auto.

In Vlaanderen moet de begeleider een opleiding van 3 uur volgen en moet de kandidaat-bestuurder slagen voor een risicoperceptietest.

In het hele land moet je drie jaar wachten na het verlopen van het voorlopig rijbewijs. Deze wachtperiode die momenteel van toepassing is, evolueert mogelijk aangezien een ontwerp van koninklijk besluit op dit moment wordt uitgewerkt. Zodra dit koninklijk besluit is gestemd, verandert de situatie zodanig dat wie zijn voorlopig rijbewijs laat vervallen, verplicht wordt om zes uren rijschool te volgen voor een eenmalige verlenging van het voorlopig rijbewijs gedurende een jaar. Slaag je niet bij de rijschool, ga je niet naar het examen of faal je herhaaldelijk voor het praktisch examen na deze eerste verlenging, dan is het niet mogelijk om je voorlopig rijbewijs onmiddellijk weer te verlengen. Er volgt dan een wachttijd van drie jaar.

Praktisch examen

Na ten vroegste 3 maanden stage en voor de 3 jaar (36 maanden) van het voorlopig rijbewijs verstreken zijn én op voorwaarde dat je minstens 18 jaar oud bent mag je het praktijkexamen afleggen in een erkend examencentrum. De prijs daarvan is in barema's vastgelegd. Faal je twee keer na elkaar voor het praktijkexamen, dan moet je minstens 6 uur praktijkles volgen bij een erkende autorijschool. Hetzelfde geldt als je voorlopige rijbewijs vervalt. Bij twijfel over de motivatie achter en de reden van het falen kan je klacht neerleggen of een herexamen aanvragen. Het examen kost 47 euro.

De kandidaat-bestuurder moet eerst slagen voor een risicoperceptietest alvorens hij of zij het stuur mag nemen. Op de weg moet de kandidaat 3 soorten manoeuvers onder de knie hebben. Daarvan moeten er twee worden uitgevoerd tijdens het examen, die bij loting worden bepaald. Als “parkeren” wordt uitgeloot, dan moet de kandidaat slagen voor 4 parkeermanoeuvres. De manoeuvers zijn:

• Rechtsomkeer maken in een smalle straat
• Achteruit rijden in een rechte lijn
• Parkeren:
  • Achterwaarts inparkeren achter een voertuig
  • Links inparkeren tussen twee auto’s
  • Voorwaarts dwars inparkeren in een parkeerzone
  • Voorwaarts dwars inparkeren in een parkeerzone

Standaard in de auto gemonteerde parkeersensoren en -camera’s mogen worden gebruikt. De kandidaat moet erop letten steeds de richtingaanwijzers te gebruiken en een gordel te dragen. Het is niet toegelaten om een deur te openen.

De kandidaat moet daarnaast een rit rijden zonder tussenkomst van de examinator. Dat betekent dat hij of zij naar een bestemming moet rijden met behulp van instructies van een navigatiesysteem en/of de verkeersborden en moet daarbij op zelfstandige wijze beslissingen nemen.

• Examencentra (externe link)

Vanaf 1 juli 2018 moet elke jonge bestuurder die in Vlaanderen zijn rijbewijs gehaald heeft een korte opleiding volgen zes maanden na het slagen voor het rijexamen. Deze cursus van vier uren bestaat uit twee delen: een groepsgesprek en een rijvaardigheidscursus op afgesloten terrein. Deze nieuwe verplichting kost 100 euro.

Rijbewijs

Eens je geslaagd bent voor het praktische rijexamen haal je met de documenten die je van het examencentrum hebt ontvangen je rijbewijs af op het gemeentehuis. Dan begint je een testjaar waarin je geen enkele zware overtreding mag begaan.

• Algemene informatie over het rijbewijs en over de procedures om het te behalen in de andere Gewesten.