Nostalgie / Wist je nog? Dat snelwegen ooit zouden kruisen in hartje Brussel?

Hoewel sommige fanatiekelingen er misschien van zouden dromen om een snelweg te hebben tot vlak bij de Grote Markt van Brussel, is het vandaag nog moeilijk voor te stellen dat iemand zoiets écht zou overwegen. Nochtans was dat exact het plan dat in de jaren 60 beraamd was. Het kwam er nooit van – gelukkig maar – maar je ziet er nog steeds sporen van op de wegenkaart en in het landschap.

Manhattan-project

Het plan luidde als volgt: neem de E40, die Oostende met Luik verbindt, en de E19, die je van Antwerpen richting Bergen voert, en laat die kruisen op een gigantische verkeerswisselaar vlak bij het Noordstation. Een infrastructuurvisie naar Amerikaans model. Het snelwegenplan kaderde dan ook in het zogenaamde Manhattan-project, waarvan de World Trade Center-torens in de voormalige Noordwijk de enige tastbare overblijfselen zijn.

Uiteindelijk is dat plan nooit verwezenlijkt, al was men al wel ijverig begonnen aan de bouw van de nodige verkeerswisselaars op de Grote Ring, vandaag bekend als de Brusselse Ring of R0. Het verst gevorderd was de E40 vanuit Luik, die zelfs al doorgetrokken was tot aan de Reyerslaan. Vandaag is dat een veelgebruikte invalsweg richting de binnenstad. Ook vanuit westelijke richting dringt de E40 al een stukje binnen in de stad, tot aan de grens met Sint-Agatha-Berchem.

De E19 raakte nooit verder dan de Ring. In Machelen werden wel nog enkele honderden meters beton en asfalt gelegd, die tot op heden ongebruikt zijn. Deze verkeerswisselaar telt ook enkele ongebruikte bruggen en tunnels. Aan de zuidkant werd ter hoogte van de fameuze 'bocht van Vorst' ook alvast een brug over de E19 aangelegd, die vandaag dienst doet als parking.

Skipiste

Even verderop in Anderlecht ligt misschien wel het meest flagrante bouwwerk uit dit megaproject, waarbij zonder verpinken vele miljarden Belgische frank aan belastinggeld werden besteed aan nutteloze stalen en betonnen constructies. Hier zou de A9 aankomen, de snelweg die dwars doorheen de Vlaamse Ardennen naar Kortrijk moest leiden. Die snelweg werd evenwel nooit gebouwd, maar de bijhorende verkeerswisselaar wel.

Althans, de grote kunstmatige heuvel die als schans moest dienen voor de overbrugging van de Ring, die werd aangelegd. Je ziet hem liggen wanneer je vanuit de richting van Groot-Bijgaarden richting Vorst rijdt, aan de rechterzijde. Vandaag doet deze schans dienst als kunstmatige skipiste. De overmaatse verkeerswisselaar richting Erasmus-ziekenhuis (en in theorie dus Kortrijk) ligt ernaast.

De R0 zelf raakte na protesten ook niet voltooid, met name het zuidelijke gedeelte tussen Drogenbos en Oudergem, tussen het Ter Kamerenbos en Zoniënwoud. Die ontbrekende schakel ten zuidoosten van Brussel is vervangen door een lang stuk snelweg dat in Haut-Ittre uitmondt op de E19.