Ook bestelwagens, toch de hoeksteen van de logistieke sector, bereiden zich voor op de elektrische transitie. Maar die zero emission-voertuigen mogen dan al een meer duurzame toekomst beloven, hun integratie in de dagelijkse werking van bedrijven brengt nog behoorlijk wat uitdagingen met zich mee. Elektromotoren en batterijen zijn namelijk zwaar, vaak te zwaar om nog onder de grens van 3,5 ton te blijven, het door Europa ingestelde plafond om nog met een rijbewijs B te mogen worden bestuurd.
Heel wat elektrische bestelwagens zitten daar dan ook gauw boven – niet zozeer omdat ze overbeladen zijn, wel als gevolg van hun technologische keuzes.
Heel wat landen hebben die grens intussen ook al daadwerkelijk opgetrokken; in België wilde de (vorige) federale regering eerst de impact van de maatregel evalueren aan de hand van een proefproject. Dat werd op 1 september 2023 opgestart en loopt nog tot eind augustus 2026.
Onder voorwaarden
De voorwaarden om voor dat proefproject in aanmerking te komen zijn streng: de bestuurder moet werknemer zijn bij een Belgisch bedrijf dat actief is in de logistieke sector of een vloot heeft van negen onder eigen naam ingeschreven auto’s. Voor elk voertuig is een attest van deelname vereist, uitgereikt door de FOD Mobiliteit en Vervoer.
Deelnemende bedrijven moeten de FOD elk semester een halfjaarlijks rapport bezorgen rond het gebruik van hun auto’s, inclusief het aantal gereden kilometers en de zones waar die kilometers afgelegd werden. Ook incidenten moeten worden gemeld.
Een bijkomende horde werd in maart van dit jaar genomen, met de introductie van een tijdelijke vrijstelling op het gebruik van de tachograaf voor elektrische bestelwagens tot 4,25 ton die aan het project deelnemen. Met als kanttekening dat die vrijstelling wel alleen geldt voor voertuigen die binnen een straal van 100 kilometer rond de vestigingsplaats van het bedrijf blijven.
Elektrische transitie
Die proefprojecten rond elektrische bestelwagens tot 4,25 ton zijn om meerdere redenen belangrijk voor de elektrische transitie. Ten eerste maakt het feit dat je dergelijke voertuigen met een gewoon rijbewijs B mag besturen, komaf met een grote hindernis voor bedrijven die willen overstappen op een elektrisch wagenpark.
Die switch maken kan nochtans interessant zijn, want de gebruikskosten van zo’n elektrische bestelwagen – brandstof, onderhoud – liggen vaak lager dan bij die van gelijkaardige modellen met verbrandingsmotor.
Ten tweede zijn ze belangrijk als signaal: de genomen maatregelen getuigen van de wil bij onze overheid om de regelgeving aan te passen aan de specifieke technische vereisten die nieuwe types van aandrijving stellen, zonder hun gebruikers ervan te straffen.
Hindernissen
Tegelijkertijd blijven er nog wel wat hindernissen die een geharmoniseerde uitrol van de elektrische bestelwagen in de weg staan. Om te beginnen worden dergelijke voertuigen al niet gelijk behandeld in de drie verschillende regio’s van ons land: in Vlaanderen zijn emissievrije voertuigen met een MTM tijdelijk vrijgesteld van de kilometerheffing, maar dat is niet het geval in Brussel en Wallonië.
Daarnaast moet je ook nog altijd rekening houden met lokale toegangsverboden: sommige gemeentes ontzeggen voertuigen van meer dan 3,5 ton nog altijd de toegang tot hun grondgebied, ook als dat elektrische voertuigen zijn. De vakbonden hebben dan weer bezwaar tegen de vrijstelling van de tachograafplicht, met als argument dat het op die manier niet langer mogelijk is om de rij- en rusttijden te controleren, wat ook vragen oproept rond de verkeersveiligheid.
Snelheidsbegrenzer
En dan is er nog de kwestie van de snelheidsbegrenzer. Wettelijk gezien moeten alle voertuigen van de categorie N2 (lees: met een MTM van 3,5 tot 12 ton) beschikken over een ingebouwde snelheidsbegrenzer van 90 km/u, net zoals die verplicht is voor zware vrachtwagens. Die regel geldt in België nog altijd onveranderd, terwijl bijvoorbeeld Luxemburg elektrische bedrijfsvoertuigen tot 4,25 ton al beschouwt als lichtevrachtwagens van de categorie N1 (tot 3,5 ton MTM).
Maar misschien is het grootste probleem dat bedrijven tegenhoudt, wel het feit dat het hier in België nog altijd maar om een proefproject gaat, terwijl veel andere landen het licht al definitief op groen hebben gezet. Op het moment van schrijven namen zeven bedrijven deel aan het proefproject, goed voor in totaal… negen voertuigen. Of je daarmee een representatief beeld krijgt, is maar zeer de vraag. Voor een antwoord is het wachten tot eind 2026. Ten vroegste.
En in de buurlanden?
Duitsland, Frankrijk, het Groot-Hertogdom Luxemburg, Nederland, het Verenigd Koninkrijk: al onze buurlanden hebben de Europese richtlijn 2006/126/CE intussen al in een wetgevend kader gegoten, zodat je er met een rijbewijs B elektrische bestelwagens mag besturen met een maximaal toegestane massa van 4,25 ton in plaats van 3,5 ton.
In Nederland gebeurde dat na een proefproject dat liep van 2019 tot 2022. Bij onze noorderburen is in dat geval wel een specifieke opleiding aanbevolen, en er wordt ook een register bijgehouden van alle ongevallen waarin een bestelwagen van dit type betrokken was.
Tekst: Olivier Grygs
Nieuws
